Zastosowanie Metody Tomatisa® przy problemach z przetwarzaniem sensorycznym
Osoby z problemami z przetwarzaniem sensorycznym czasem zachowują się w sposób, który u innych wywołuje zdziwienie. Na przykład jasne światło, głośne dźwięki lub metki na ubraniach są dla tych osób nie do zniesienia. Zdarza się, że są niezdarne, mają trudności ze zdolnościami motorycznymi, jak np. zapinanie zamków błyskawicznych, a zamoczenie twarzy wywołuje u nich agresję. Brzmi znajomo? Czy to opis Twojego zachowania? A może reakcje Twojego dziecka? Metoda Tomatisa® może Ci pomóc!
Spis treści
-
Czym są zaburzenia przetwarzania sensorycznego (SPD) lub zaburzenia integracji sensorycznej?
-
Jakie są oznaki i objawy zaburzeń przetwarzania sensorycznego?
-
Czy problemy sensoryczne mogą być oznaką jeszcze innych zaburzeń?
-
W jaki sposób Metoda Tomatisa® może pomóc w problemach sensorycznych?
-
Jakie terapie zaburzeń przetwarzania sensorycznego można uzupełnić Metodą Tomatisa®?
Osiem zmysłów - osiem źródeł problemów sensorycznych
Zaburzenia przetwarzania sensorycznego? Zaburzenia integracji sensorycznej? Niedowrażliwość? Nadwrażliwość? Czy to problem z integracją sensoryczną? To sformułowania, które często pojawiają się przy wyszukiwaniu w Google. Zmysły są kluczem do zrozumienia świata wokół nas oraz naszych interakcji z otoczeniem. Mają duże znaczenie dla zdolności adaptacji i radzenia sobie z wymaganiami otoczenia. Zmysły są też zaangażowane w samoregulację i radzenie sobie ze stresami życia codziennego, jak np. spóźnienie się na pociąg czy planowanie przyjęcia urodzinowego.
Czym są zmysły i do czego służą? Ludzie często są zaskoczeni, gdy dowiadują się, że mają osiem zmysłów, a nie pięć. Każdy z ośmiu zmysłów przyczynia się do poczucia bezpieczeństwa, wrażenia panowania nad własnym ciałem i zdolności do funkcjonowania na co dzień.
Większość ludzi wie o pięciu najbardziej popularnych i znanych zmysłach:
- Wzrok
- Słuch
- Węch
- Smak
- Dotyk
3 zmysły, których większość z nas nie zna, to
- Zmysł przedsionkowyzmysł równowagi, koordynacji i ruchów gałek ocznych. Od niego zależy szybkość naszych ruchów, pozycja ciała i orientacja w przestrzeni.
- Propriocepcja – zmysł świadomości ruchu, położenia i działań ciała, postawy
- Interocepcja – odczuwanie tego, co dzieje się wewnątrz ciała, np. uczucie gorąca, zimna, głodu, choroby, a nawet emocje.
Każdy z nas używa na co dzień wszystkich zmysłów, np. utrzymując równowagę w autobusie, czytając książkę, jedząc posiłek z przyjaciółmi… Lista jest długa. Każdy ma swoje preferencje i nawyki sensoryczne. Niektórzy z nas wolą sporty kontaktowe, a inni indywidualne; jedni jedzą pikantne potrawy, a inni ich nie znoszą; niektórzy lubią koncerty rockowe, a inni spacery po lesie. Życie składa się z rzeczy, które lubimy i z takich, które lubimy trochę mniej.
Ale co zrobić, gdy na co dzień trzeba znosić mnóstwo nieprzyjemnych wrażeń, co wpływa na zdolność do nauki czy pracy?
Czym są zaburzenia przetwarzania sensorycznego (SPD) lub zaburzenia integracji sensorycznej?
Gdy zdolność do precyzyjnego i skutecznego przetwarzania bodźców zmysłowych jest upośledzona, może to prowadzić do stanu zwanego zaburzeniami przetwarzania sensorycznego, w skrócie SPD. SPD wpływa na to, w jaki sposób mózg przetwarza informacje zmysłowe. Mówiąc obrazowo, w układzie nerwowym powstaje “korek uliczny”, który nie pozwala pewnym obszarom mózgu odbierać informacji pochodzących ze zmysłów ani prawidłowo na nie reagować. To może wpływać na zdolność do pracy, chodzenia do szkoły i ogólnie na funkcjonowanie na co dzień.
Jeśli u Ciebie lub Twojego dziecka zdiagnozowano zaburzenia integracji sensorycznej, lub też znasz kogoś z taką diagnozą, pewnie nieobce są Ci terminy: nadwrażliwość i niedowrażliwość. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego u dzieci i dorosłych dzielą się na dwie główne kategorie:
1. Nadwrażliwość (nadmierna reakcja) na bodźce zmysłowe lub
2. Niedodwrażliwość (niedostateczna reakcja, brak reakcji) na bodźce zmysłowe.
Zdarza się również połączenie nadwrażliwości na określone bodźce zmysłowe i niedowrażliwości na inne, co często może być kłopotliwe.
Jakie są objawy zaburzeń przetwarzania sensorycznego?
Jeśli u Ciebie lub Twojego dziecka występuje dyskomfort związany z jasnym światłem, głośnymi dźwiękami lub metkami na ubraniach, lub też problemy z motoryką oraz interakcją z otoczeniem – pamiętaj, nie jesteś sam(a). Zaburzenia przetwarzania sensorycznego (SPD) występują u 1 na 20 osób.
Objawy nadwrażliwości
- Negatywna reakcja na nagłe, głośne lub metaliczne dźwięki
- Trudności z koncentracją i uwagą
- Słyszenie lub świadomość dźwięków w tle, zwykle niezauważanych przez innych.
- Obawa przed niespodziewanym dotykiem, tłumem, huśtawkami i sprzętem na placu zabaw.
- Unikanie uścisków i przytulania, nawet ze znajomymi dorosłymi.
- Unikanie stania w bezpośredniej bliskości innych osób.
- Strach przed wspinaniem się, upadkiem lub ruchem.
- Preferowanie pewnych pokarmów, krztuszenie się przy niektórych konsystencjach pożywienia.
- Niski próg bólu, sprawianie wrażenia osoby niezdarnej.
- Brak kontroli emocjonalnej
Objawy niedowrażliwości
- Tendencja do nadmiernego dotykania ludzi lub przedmiotów
- Brak zrozumienia przestrzeni osobistej
- Nieskoordynowane i niezdarne ruchy
- Wysoka tolerancja na ból
- Brak wyczucia własnej siły podczas zabaw z innymi dziećmi lub zwierzętami
- Niepokój, niemożność usiedzenia w miejscu
- Zamiłowanie do zabaw ruchowych, jak kręcenie się wokół własnej osi, skakanie.
- Poszukiwanie wrażeń, czasem prowadzące do niebezpiecznych zachowań
- Częste wkładanie różnych przedmiotów do ust
- Mocne, “niedźwiedzie” uściski
Czy problemy sensoryczne mogą być oznaką jeszcze innych zaburzeń?
Zaburzenia przetwarzania sensorycznego to stan, który obejmuje szeroki zakres trudności sensorycznych. Jedną z jego postaci są zaburzenia przetwarzania słuchowego (APD), które wiążą się z trudnościami w przetwarzaniu informacji słuchowych. Zaburzenia integracji sensorycznej często współwystępują z innymi diagnozami. Są na przykład silnie powiązane z ADHD i zaburzeniami ze spektrum autyzmu – występują w przypadku 92% osób z oboma tymi problemami. Należy pamiętać, że zaburzenia integracji sensorycznej mogą dotyczyć zarówno dzieci, jak i dorosłych.
Istnieje kilka innych zaburzeń związanych z SPD, w tym:
Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) i zaburzenia przetwarzania sensorycznego
Znaczna liczba osób z autyzmem doświadcza problemów z integracją sensoryczną. U osób z autyzmem odsetek dysfunkcji przetwarzania sensorycznego może sięgać nawet 90% (Baranek i in., 2006; Leekam i in., 2007; Tomchek i Dunn, 2007; Baker i in., 2008), a szacuje się, że ten odsetek w populacji ogólnej wynosi od 5% do 16% (Ahn i in., 2004; Ben-Sasson i in., 2009). Występuje wtedy zwiększona wrażliwość na bodźce sensoryczne, takie jak konsystencja pokarmów i faktura przedmiotów, dźwięk i światło, co może prowadzić do przeciążenia sensorycznego. Z drugiej strony, inne osoby mogą aktywnie poszukiwać intensywnych doznań sensorycznych. Współwystępowanie autyzmu i zaburzeń integracji sensorycznej może wpływać na zachowanie, interakcje społeczne i samopoczucie. Pomoc w radzeniu sobie z nadwrażliwością lub niedowrażliwością sensoryczną jest często kluczowym elementem wsparcia dla osób ze spektrum autyzmu.
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i zaburzenia przetwarzania sensorycznego
Dzieci z ADHD często wykazują oznaki problemów związanych z przetwarzaniem sensorycznym. Według badań naukowych u około 40% dzieci z ADHD mogą występować trudności z przetwarzaniem sensorycznym. Może to obejmować łatwe rozpraszanie uwagi przez bodźce sensoryczne lub skłonność do poszukiwania intensywnych wrażeń zmysłowych. Współwystępowanie zaburzeń integracji sensorycznej i ADHD może nasilać objawy ADHD, utrudniając zarządzanie uwagą i impulsywnością.
Zaburzenia lękowe i trudności w przetwarzaniu sensorycznym
U osób z zaburzeniami lękowymi problemy z integracją sensoryczną mogą nasilać niepokój. Otoczenie przytłaczające ze względu na ilość bodźców zmysłowych, takie jak zatłoczone przestrzenie, głośne dźwięki lub nieoczekiwany kontakt fizyczny, mogą wywoływać wzmożone reakcje lękowe. Praca nad wrażliwością sensoryczną okazuje się niezbędna przy łagodzeniu zaburzeń lękowych współwystępujących z SPD.
Trudności w uczeniu się i zaburzenia przetwarzania sensorycznego
Dzieci z trudnościami w uczeniu się mogą zmagać się również z zaburzeniami integracji sensorycznej, co może im utrudniać efektywną naukę. Wrażliwość sensoryczna, jak np. niechęć do jaskrawego światła lub przedmiotów o pewnej fakturze lub konsystencji może przeszkadzać w nauce szkolnej. Wsparcie dla dzieci, u których występują oba te problemy, często wymaga dostosowania warunków w klasie i odpowiednich strategii edukacyjnych.
Rozwojowe zaburzenia koordynacji ruchowej (dyspraksja) i zaburzenia przetwarzania sensorycznego
Dyspraksja wpływa na koordynację ruchową i często wiąże się z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego. Oba te zaburzenia wiążą się z problemami w przetwarzaniu informacji zmysłowych na reakcje ruchowe. Połączenie obu zaburzeń może komplikować codzienne czynności, takie jak ubieranie się, pisanie lub uprawianie sportu, wymagając ukierunkowanych interwencji terapeutycznych.
Chociaż większość dzieci ma jakieś specyficzne upodobania lub animozje, u dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej wpływają one negatywnie na funkcjonowanie na co dzień.
W jaki sposób Metoda Tomatisa® może pomóc w przypadku zaburzeń przetwarzania sensorycznego?
Zaburzenia przetwarzania sensorycznego (SPD), inaczej nazywane zaburzeniami integracji sensorycznej, często objawiają się na wiele drobnych, czasem dziwacznych sposobów. Metoda Tomatisa® to nieinwazyjna, naturalna metoda treningu neurosensorycznego (ucho-mózg-ciało), którą można stosować jako uzupełnienie terapii integracji sensorycznej.
Oprócz integracji sensorycznej, Metoda Tomatisa® poprawia motorykę dużą, mowę i język, postawę i równowagę, a także reguluje emocje u osób z SPD. Metoda Tomatisa® nie tylko przyczynia się do zwiększenia zdolności mózgu do integracji informacji sensorycznych, ale także tworzy przyjazne, niestresujące środowisko, które sprzyja otwartości pacjentów na trening słuchowy.
Jakich korzyści można się spodziewać po Metodzie Tomatisa®?
Objawy i zachowania związane z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego różnią się w zależności od osoby, podobnie jak korzyści płynące ze stosowania Metody Tomatisa®. Metoda Tomatisa® działa w sposób, który przyczynia się do rozwoju zdolności przetwarzania sensorycznego.
Niektóre z korzyści* zauważane przez osoby używające programów Metody Tomatisa® to:
Zmniejszona nadwrażliwość na dźwięk
Zwiększona tolerancja na bodźce dźwiękowe, prowadząca do zmniejszenia dyskomfortu lub pobudzenia wywołanego hałasem.
Lepsza samoregulacja i samoświadomość
Zwiększona zdolność regulowania emocji i zachowań w odpowiedzi na bodźce zmysłowe, co sprzyja lepszej samoświadomości i kontroli.
Zwiększony poziom uwagi
Lepsza zdolność do utrzymania koncentracji uwagi, prowadząca do większego zaangażowania w zadania i działania.
Lepsza uwaga słuchowa
Zwiększona zdolność przetwarzania i rozumienia informacji słuchowych, prowadząca do lepszego zrozumienia i wykonywania poleceń.
Poprawa w dziedzinie przetwarzania słuchowego
Większa zdolność mózgu do interpretowania i nadawania znaczenia dźwiękom, co pomaga w rozumieniu wypowiedzi i w komunikacji.
Poprawiona zdolność uczenia się
Większa zdolność przyswajania i zapamiętywania informacji, prowadząca do lepszych wyników w nauce szkolnej.
Jasność w mowie i umiejętności językowe
Lepsza artykulacja i rozwój umiejętności językowych, co prowadzi do wyraźniejszej mowy i lepszych zdolności komunikacyjnych.
Większa niezależność w wykonywaniu codziennych czynności (ADL)
Poprawa zdolności do samodzielnego wykonywania czynności życia codziennego (np. mycie zębów, branie prysznica itp.).
Ulepszone umiejętności motoryczne
Poprawa motoryki małej i dużej wpływa pozytywnie na pismo ręczne, chodzenie, bieganie itp.
Zwiększona świadomość ciała i ruchu
Lepsze rozumienie i rozpoznawanie ruchów ciała, przyczyniające się do poprawy świadomości przestrzennej.
Lepsze samopoczucie w różnych okolicznościach
Lepsze samopoczucie i swoboda w środowisku szkolnym, domowym i społecznym.
Zmniejszony niepokój i mniej napadów złości / załamań nerwowych
Mniejszy poziom stresu, mniej wybuchów złości, co sprzyja większej regulacji emocji.
*Należy pamiętać, że Metoda Tomatisa® nie zastępuje tradycyjnej terapii integracji sensorycznej. Ponieważ wyniki mogą się różnić w zależności od osoby, niezbędna jest konsultacja ze specjalistą, który dokona oceny problemu i zaleci najwłaściwsze podejście, dostosowane do konkretnych potrzeb.
Dlaczego Metoda Tomatisa® może być pomocna przy zaburzeniach integracji sensorycznej?
Metoda Tomatisa® oferuje cenne wsparcie dla osób z zaburzeniami integracji sensorycznej, stosując stymulację słuchową o określonych częstotliwościach dźwięku w celu wzmocnienia wyników tradycyjnej terapii.
Dr Tomatis zrozumiał, że dzięki neuroplastyczności mózg jest zdolny do ciągłej adaptacji i uczenia się. I właśnie z neuroplastyczności uczynił fundament swojej metody.
Metoda Tomatisa® stymuluje mózg za pomocą muzyki i innych dźwięków, prowadząc do poprawy przetwarzania słuchowego, zdolności poznawczych i motorycznych oraz regulacji emocjonalnej.
Programy treningu słuchowego sprzyjają neuroplastyczności, tworząc ścieżki nerwowe, które umożliwiają skuteczniejsze radzenie sobie z bodźcami zmysłowymi. Z każdą sesją zmniejsza się wrażliwość na dźwięki, zwiększa poziom uwagi, stabilizują emocje i poprawiają umiejętności motoryczne.
Ponieważ to ucho rządzi przetwarzaniem sensorycznym, pozytywna stymulacja układu słuchowego w Metodzie Tomatisa® w istotny sposób wpływa na rozwój motoryczny, koncentrację uwagi, mowę, język, umiejętności społeczne i regulację emocjonalną. Pomaga poprawić napięcie mięśniowe, postawę, równowagę i koordynację, prowadząc do wyraźniejszego odbioru i wytwarzania dźwięków.
Jakie terapie zaburzeń przetwarzania sensorycznego można uzupełnić Metodą Tomatisa®?
Przy zaburzeniach przetwarzania sensorycznego nie ma jedynego słusznego sposobu terapii, warto więc wspomnieć o kilku z nich.
-
Terapia zajęciowa
Terapeuci zajęciowi pomagają dzieciom z zaburzeniami sensorycznymi, wprowadzając je łagodnie w nowe aktywności i współpracując z nauczycielami z myślą o zaspokojeniu potrzeb sensorycznych dzieci przez szkołę.
Wykorzystują różne narzędzia sensoryczne, w tym Metodę Tomatisa®, w której głos i muzyka przyśpieszają czas osiągnięcia wyników i skracają czas interwencji terapeutycznej. Metodę Tomatisa® można stosować pomiędzy sesjami lub równolegle z innymi programami terapii.
-
Fizjoterapia
Fizjoterapeuci oceniają koordynację ruchową i równowagę dziecka oraz pracują nad ich poprawą. Te właśnie zdolności, będące funkcją układu przedsionkowego, są często zakłócone u osób z zaburzeniami integracji sensorycznej. Zwykle stosuje się ćwiczenia i zajęcia poprawiające motorykę dużą, takie jak bieganie, skakanie i balansowanie.
Terapeuci stosują Metodę Tomatisa® ze względu na jej pozytywny wpływ na układ przedsionkowy. Metoda Tomatisa® pojawia się często jako “narzędzie sensoryczne” w ramach fizjoterapii lub domowych ćwiczeniach sensorycznych klienta w celu zmniejszenia wrażliwości sensorycznej i dźwiękowej. Dlatego właśnie Metoda jest dobrym uzupełnieniem fizjoterapii.
-
Terapia integracji sensorycznej
Terapia integracji sensorycznej obejmuje zarówno terapię zajęciową, jak fizjoterapię. Terapia SI uczy typowych reakcji na bodźce sensoryczne. Powstała z myślą o uczeniu dzieci odpowiedniej reakcji na sygnały przekazywane przez zmysły. Jednoczesne zastosowanie terapii SI i Metody Tomatisa® zapewnia trwałe rezultaty i pozwala skrócić czas interwencji.
Metoda Tomatisa to program stymulacji słuchowej, który może pomóc osobom z problemami z przetwarzaniem sensorycznym, w tym z zaburzeniami przetwarzania słuchowego (APD) i zaburzeniami przetwarzania sensorycznego (SPD). Osoby mogą osiągnąć swój pełny potencjał, trenując mózg w celu szybszego i dokładniejszego przetwarzania informacji. Ważne jest, aby pamiętać, że Metoda Tomatisa® nie jest lekarstwem na wszystko i ważne jest, aby współpracować ze specjalistą w celu określenia najlepszego sposobu działania dla indywidualnych potrzeb.
Najczęściej zadawane pytania
Rozpocznij trening słuchowy z Metodą Tomatisa®
Aby maksymalnie zwiększyć szanse osiągnięcia sukcesu z Metodą Tomatisa®, postępuj zgodnie z poniższymi wskazówkami:
Pobierz broszurę powitalną Metody Tomatisa® dopasowaną do Twoich potrzeb
Znajdź najlepszego specjalistę dzięki interaktywnej mapie
Rozpocznij program treningu słuchowego i zmień swoje życie
