Alfred Tomatis
Prekursor
Alfred Tomatis był wybitnym francuskim laryngologiem i wynalazcą, który zapoczątkował interdyscyplinarną dziedzinę zwaną audio-psycho-fonologią. Stworzył Metodę Tomatisa®, terapię opartą na dźwięku, która poprzez stymulację słuchową zmierza do poprawy komunikacji i zdolności uczenia się. Alfred Tomatis jest autorem teorii, według której wiele problemów z głosem wynika w rzeczywistości z problemów ze słuchem. Stwierdzenie, że "głos nie wytwarza tego, czego ucho nie słyszy" to motyw przewodni jego badań i całej Metody.
Kim był Alfred Tomatis?
Alfred Tomatis, lekarz laryngolog z pasją i twórca popularnej Metody Tomatisa®, poprzez pracę swojego życia zrewolucjonizował sposób, w jaki komunikujemy się ze sobą i innymi. Kierował nim niegasnący zapał, by zrozumieć skomplikowane połączenie między głosem, mózgiem i uchem. W ten sposób Tomatis stał się prekursorem kognitywistyki. Jego praca przynosi owoce do dziś – najnowsze badania nad neuroplastycznością mózgu unaoczniły aktualność dziedzictwa intelektualnego Tomatisa. W książce “Jak naprawić uszkodzony mózg” (“The Brain’s Way of Healing”) znany neurolog Norman Doidge podkreśla zasługi Tomatisa, umacniając w ten sposób jego pozycję w nauce i medycynie. Fascynujące odkrycia Tomatisa dowodzą, że dźwięk ma ogromną moc przekształcania ludzkiego umysłu. Jednocześnie pokazują wyraźnie, że pasja jednej osoby może zmienić bieg historii.
Alfred Tomatis - historia
Alfred Tomatis urodził się we Francji, w rodzinie muzyków. Został laryngologiem i wykonywał swój zawód z pasją, lecząc choroby uszu, nosa i gardła. Opracował teorię mówiącą o tym, że problemy z głosem wiążą się często z problemami ze słuchem. W ten sposób położył podwaliny pod swoje badania i Metodę Tomatisa®.
Metoda Tomatisa® rozwijała się i zyskała nowe obszary zastosowania, takie jak zaburzenia emocjonalne, trudności w nauce, problemy językowe i nauka języków obcych. Ucho Elektroniczne zwiększyło swoją skuteczność dzięki możliwości dostosowania parametrów do indywidualnych potrzeb słuchającego.
Metoda nie przestawała się rozwijać, wzbogacając się o nowe parametry i obszary zastosowania. Filtry cyfrowe usprawniły działanie Ucha Elektronicznego, standaryzując procedury Metody na całym świecie.
Udoskonalono przeprowadzanie testu uwagi słuchowej, a przenośne urządzenie Solisten® umożliwiło treningi słuchowe w domu.
W 2011 r., wraz z pojawieniem się urządzenia TalksUp®, Metoda Tomatisa® stała się jeszcze bardziej dostępna, skuteczna i mobilna.
Na fali postępu technologicznego udało się zminiaturyzować urządzenia i udoskonalić procesy, dzięki czemu całość rozwiązań technicznych Metody Tomatisa® mieści się dzisiaj w jednym urządzeniu. Nadejście ery cyfryzacji umożliwiło stworzenie platformy internetowej ułatwiającej ocenę profilu uwagi słuchowej klientów oraz tworzenie indywidualnych programów. W znaczący sposób ułatwia to specjalistom stosowanie Metody Tomatisa®. Najnowszy i najnowocześniejszy zestaw narzędzi Metody Tomatisa® to najbardziej zaawansowane rozwiązanie w tej dziedzinie.
Rok po roku Metoda Tomatisa® nieustannie zmienia życie ludzi na lepsze. Pozostaje tylko jedno pytanie: czy dołączysz do nas, żeby razem zapisać kolejne karty historii Metody Tomatisa®?
Tomatis stworzył urządzenie dźwiękowe o nazwie Ucho Elektroniczne i sformułował "prawa Tomatisa®", które opisywały związek między słuchem, wytwarzaniem dźwięków, słuchaniem (uwagą słuchową) i komunikacją. Metoda zyskała uznanie, szczególnie wśród śpiewaków.
Era postępu technicznego to nowe technologie i rozwiązania takie jak słuchawki z przewodnictwem kostnym oraz Tomatis® Listening Test System (urządzenie do testów uwagi słuchowej). Precyzja działania Metody ponownie się zwiększyła. "Ucho i głos" oraz inne publikacje Tomatisa przyniosły Metodzie uznanie, dzięki czemu zaczęło ją stosować wielu specjalistów na całym świecie.
Era nowych technologii. Ucho Eletroniczne przekształciło się w urządzenie Tomatis® Audio Pro, oferujące lepszą jakość i precyzję dźwięku. Po przejściu Alfreda Tomatisa na emeryturę, jego syn Christian Tomatis oraz Thierry Gaujarengues kontynuowali rozwój Metody.
Od 2017 r. dostępność Metody Tomatisa® ponownie wzrosła dzięki uruchomieniu internetowej platformy szkoleniowej Tomatis® Academy oraz wprowadzeniu słuchawek Tomatis® Infinite, przeznaczonych do użytku osobistego.
Zestaw Tomatis® Bone Conduction Kit został opracowany jako zamiennik słuchawek dla użytkowników o dużej wrażliwości, szczególnie niemowląt i dzieci poniżej 2 roku życia.
Rodzina i lata młodości
1920 - 1950
Alfred Tomatis urodził się w Nicei w 1920 r. Był francuskim laryngologiem, badaczem i twórcą słynnej Metody Tomatisa. Odcisnął niezatarte piętno na naszym rozumieniu ucha i jego znaczenia w zaburzeniach motorycznych, emocjonalnych i poznawczych.
Na życie Tomatisa ogromny wpływ wywarł fakt, że urodził się i wychowywał w rodzinie śpiewaków. Jego ojciec – Humbert Dante Tomatis – oraz dziadek, znani śpiewacy operowi, wnieśli w dzieciństwo Alfreda muzykę i śpiew. W wieku 11 lat Tomatis zamieszkał w Paryżu, gdzie przeszedł przemianę ze zbuntowanego chłopca w pilnego ucznia, który odkrył powołanie do zawodu lekarza. Kontakty rodziny Tomatisa sprawiły, że wśród jego pacjentów przeważali śpiewacy i przyjaciele ojca, z których wielu skarżyło się na problemy z głosem i szukało pomocy u specjalisty.
Bliskie kontakty z tym szczególnym rodzajem pacjentów sprawiły, że Tomatis zwrócił się ku badaniom nad złożonością układu słuchowego i jego wpływu na różne aspekty ludzkiego funkcjonowania. Zaowocowało to przełomową pracą, która zrewolucjonizowała nasze rozumienie zdrowia układu słuchowego i nie tylko.
Narodziny Ucha Elektronicznego i Efektu Tomatisa [Laws]
1950 - 1955
Alfred Tomatis odbył staż w paryskim szpitalu Bichat, a następnie rozpoczął pracę w szpitalu Bretonneau. W czasie wojny młody lekarz przeżył bombardowanie Paryża w 1943 roku. Po wojnie kierował laboratorium akustycznym w zakładach przemysłu lotniczego, i badał słuch pracowników narażonych na codzienny hałas silników lotniczych, u których utrata słuchu była chorobą zawodową. Tomatis dokonał fascynującego odkrycia – wykazał związek między niedosłuchem a zaburzeniami głosu. Zauważył podobieństwo między profilami audiometrycznymi robotników i śpiewaków. Stwierdził przy tym, że gdy śpiewacy maksymalnie forsują głos, poziom decybeli jest podobny jak w przypadku silnika odrzutowego. Na tej podstawie stwierdził, że przy takim poziomie dźwięku śpiewacy własnym głosem uszkadzają sobie słuch. W ten sposób odkrył, jak działa “obwód słuchowo-głosowy” – głos może wytworzyć tylko te dźwięki, które słyszy ucho.
Alfred Tomatis wyraźnie podkreślił różnicę między słyszeniem a słuchaniem (inaczej – uwagą słuchową). Słyszenie odnosi się do biernego odbioru dźwięku, a słuchanie (uwaga słuchowa) polega na aktywnym wybieraniu informacji zmysłowych, aby zrozumieć otaczający nas świat. Dzięki zamiłowaniu do innowacji Tomatis opracował przełomowe urządzenie czyli “Ucho Elektroniczne”, wykorzystujące “bramkowanie elektroniczne”, a przez to zdolne do rehabilitacji uwagi słuchowej dzięki terapii dźwiękowej. Był to wynalazek o kluczowym znaczeniu dla jego dalszej kariery zawodowej, który przygotował grunt pod dalsze postępy w rozumieniu i terapii problemów związanych ze słuchem i głosem.
W trakcie uważnej obserwacji Alfred Tomatis opisał zjawisko “obwodu słuchowo-głosowego” (czy tez pętli audiowokalnej), podkreślając głęboki związek między uchem a głosem. Następnie sformułował “prawa Tomatisa®”, które zaprezentował Akademii Nauk w Paryżu w 1957 roku. Według tych praw:
- Głos wytworzy tylko takie dźwięki, które ucho może usłyszeć
- Gdy zmienia się sposób słuchania (uwaga słuchowa), także głos ulega natychmiastowej i nieświadomej modyfikacji.
- Stymulacja dźwiękowa prowadzona przez określony czas może trwale zmodyfikować uwagę słuchową i głos (prawo remanencji).
Narodziny Metody Tomatisa
1955 - 1960
W 1958 roku na Wystawie Światowej w Brukseli Alfred Tomatis zaprezentował światu pierwsze Ucho Elektroniczne – przełomową innowację, która przyniosła mu prestiżowy Złoty Medal za wyjątkowe badania naukowe.
Alfred Tomatis był nie tylko lekarzem o wybitnych osiągnięciach naukowych, ale także kochającym ojcem pięciorga dzieci. Jego syn Christian studiował prawo i psychologię, a także aktywnie włączył się w działalność rodzinnej firmy, przyczyniając się do rozwoju badań prowadzonych przez ojca.
Alfred Tomatis kontynuował badania naukowe przez całą swoją karierę zawodową, współpracując z różnymi uniwersytetami, mi.in. w RPA i Kanadzie. W tym okresie dokonał niezwykłych odkryć, wiążących ucho z postawą, równowagą i napięciem mięśniowym. Sformułował hipotezy dotyczące lateralizacji słuchowej i pojęcia ucha dominującego, wyjaśniając wpływ tych czynników na percepcję i funkcjonowanie człowieka.
Alfred Tomatis odkrył również, że płód zaczyna słyszeć już w osiemnastym tygodniu ciąży, a także przypisał uchu znaczącą rolę w rozwoju poznawczym. Podkreślał również, że dźwięki słyszane w trakcie życia płodowego mają kluczowe znaczenie dla rozwoju emocjonalnego. Ujawnienie głębokich związków między układem słuchowym a psychologią utorowało drogę dla nowej, interdyscyplinarnej dziedziny, którą Alfred Tomatis nazwał “audio-psycho-fonologią”. Swoją pracą badawczą wywarł głęboki i trwały wpływ na zrozumienie ludzkiego umysłu i jego skomplikowanych powiązań z układem słuchowym.
Dziedzictwo Alfreda Tomatisa: badania naukowe i książki
1960 - 2000
Dzięki badaniom naukowym i klinicznymi zastosowanie Metody Tomatisa objęło również takie obszary jak uwaga, uczenie się, mowa i język, regulacja emocji, zdolności motoryczne i koordynacja oraz zaburzenia ze spektrum autyzmu. Odniósł niezwykły sukces pomagając dzieciom autystycznym, dzieciom z zaburzeniami uwagi i rozwoju mowy. Jego Metoda zmieniła życie, przynosząc korzyści zarówno indywidualnym osobom, jak i ich otoczeniu. Wszystko to było możliwe również dzięki poszerzeniu zespołu o utalentowanych specjalistów i współpracy z francuską pediatrą i psychoanalityczką Françoise Dolto. Centrum Tomatisa w Paryżu mieściło się przy Avenue de Courcelles i było świetnie przygotowane na przyjmowanie klientów z różnymi potrzebami, przyjeżdżających ze wszystkich stron świata.
Z wiedzy i doświadczenia Alfreda Tomatisa chętnie korzystały sławne i wybitne osobistości. Wśród nich znalazła się Maria Callas, która uważała, że jej głos jest ściśle powiązany ze słuchem, oraz Gérard Depardieu, który w Metodzie Tomatisa® znalazł rozwiązanie swoich trudności językowych. Aktor opowiedział później poruszającą historię swojego debiutu aktorskiego i postępów, jakie zrobił dzięki Metodzie Tomatisa®.
Alfred Tomatis napisał 14 książek, m.in. niezwykle popularne The Ear and Language (1963), The Conscious Ear (1977), The Ear and Voice (1987), School Troubles (1988), Nine Months in Paradise (1989) oraz Why Mozart? (1991). Publikacje te świadczą o pragnieniu Alfreda Tomatisa, aby jego Metoda była zrozumiała i trafiała bezpośrednio do szerokiego grona odbiorców.
Działalność zawodowa Alfreda Tomatisa budziła kontrowersje, ale jednocześnie przynosiła mu wyrazy uznania. W czasach, gdy dopiero zaczynano rozumieć, jak działa ludzki mózg, jego podejście spotykało się z krytyką. Równocześnie jednak przemożna chęć pomocy innym, kierowanie się instynktem i wiara w jego przekonania budziły powszechny podziw. Zmęczony ciągłą krytyką, w 1974 r. Tomatis ostatecznie zrezygnował z przynależności do francuskiej Izby Lekarskiej (Conseil de l’Ordre des médecins) i został skreślony z jej listy.
Co ciekawsze, największe zainteresowanie Metoda Tomatisa® wzbudziła poza granicami Francji. Dzięki wysiłkom Alfreda Tomatisa włożonym w jej upowszechnianie, stosujące Metodę gabinety zaczęły powstawać na całym świecie – głównie w Europie, Kanadzie, USA, RPA i Japonii. Alfred Tomatis do końca życia dbał o integralność Metody i ochronę związanej z nią własności intelektualnej.
Poprosił swojego przyjaciela, malarza i rzeźbiarza Edgarda Pilleta o zaprojektowanie logo marki symbolizującego Metodę. Artysta uchwycił kluczową rolę, jaką ucho pełni w uwadze słuchowej oraz jego podobieństwo do kształtu płodu, co ma symbolizować głębokie znaczenie dźwięków dla rozwoju dziecka w łonie matki. To słynne logo, symbol Metody Tomatisa®, można obecnie spotkać w ponad 75 krajach.
Transformacja technologiczna
2000 - 2023
Alfred Tomatis zmarł w 2001 r., a pieczę nad jego dziedzictwem objęli syn, Christian Tomatis, oraz Thierry Gaujarengues. Niestrudzenie pracowali nad tym, aby Metoda stawała się coraz bardziej dostępna, innowacyjna i skuteczna.
W latach 2000-2010 w Metodzie Tomatisa® wprowadzono znaczące ulepszenia technologiczne. Przejście z technologii analogowej na cyfrową w latach 2000-2005 poprawiło jakość dźwięku i precyzję działania sprzętu, co doprowadziło do opracowania cyfrowego Ucha Elektronicznego, które później zostało przemianowane na Tomatis® Audio Pro. Przez kolejne lata – aż do 2010 r. – trwały prace nad ulepszeniem urządzenia do testów uwagi słuchowej, co pozwoliło zwiększyć liczbę badanych częstotliwości z 11 do 35. Dzięki temu specjaliści mogą dziś uzyskać lepszy obraz profilu słuchowego klienta. W efekcie miniaturyzacji komponentów Ucha Elektronicznego powstał Solisten® – pierwsze przenośne, kompaktowe urządzenie do treningów słuchowych, z którego klient może korzystać w zaciszu własnego domu.
W tym czasie Metodę Tomatisa® zaczęto coraz częściej stosować w placówkach edukacyjnych. Przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej wdrożono ją do 220 publicznych i prywatnych szkół w całej Europie. W tym okresie pojawił się również TalksUp®, kolejna zminiaturyzowana wersja Ucha Elektronicznego, dostosowana do przetwarzania muzyki i głosu w czasie rzeczywistym. TalksUp® był wystarczająco wszechstronny, aby służyć w pracy specjalistom o różnych poziomach przeszkolenia. Z kolei Tomatis® Infinite to przełomowe rozwiązanie polegające na połączeniu słuchawek do użytku osobistego ze specjalnie opracowanym oprogramowaniem Tomatisa®, co wprowadziło zupełnie nowy standard w Metodzie.
Cyfrowa ewolucja
2023 - teraźniejszość
Wszystko to utorowało drogę do stworzenia nowych słuchawek – kompleksowego rozwiązania typu “all-in-one”, obejmującego pełne spektrum technologii Tomatisa®. Powstała również platforma usług cyfrowych, która umożliwia specjalistom ocenę profilu uwagi słuchowej klientów i tworzenie indywidualnych programów Metody Tomatisa®.
Odkrycia Tomatisa dotyczące ucha i stymulacji dźwiękowej wywarły trwały wpływ na stymulację neurosensoryczną. Jego pionierska praca w dziedzinie neuronauki dotycząca plastyczności mózgu, zainspirowała nowe badania, prowadząc do pośmiertnego uznania w świecie naukowym. Obecnie Metoda Tomatisa® dowodzi swojej skuteczności w obszarach związanych z zachowaniem, emocjami, językiem i głosem oraz zwiększaniem plastyczności mózgu. W swojej książce “Jak naprawić uszkodzony mózg” (“The Brain’s Way of Healing”) znany psychiatra Norman Doidge uznał Tomatisa za prekursora w tej dziedzinie.
Pod kierownictwem Thierry’ego Gaujarenguesa i Grégoire’a Tomatisa, wnuka Alfreda, firma odnotowała znaczący postęp w zakresie innowacji technologicznych, ekspansji międzynarodowej i liczby specjalistów przeszkolonych w zakresie stosowania Metody. Każdego roku z Metody Tomatisa® korzysta ponad 200 tys. osób na pięciu kontynentach, co świadczy o jej skuteczności i międzynarodowym oddziaływaniu. Dziedzictwo Alfreda Tomatisa trwa i nadal się rozwija, pozytywnie wpływając na życie ogromnej liczby osób.
